Cách đặt quạt để giảm tiếng ồn trong nhà máy

Trong nhà xưởng, tiếng ồn từ quạt thường bị xem là “chuyện nhỏ”, cho đến khi nó bắt đầu làm mọi người mệt mỏi, nói chuyện khó nghe nhau và công việc kém trôi chảy hơn. Nhiều người nghĩ quạt ồn là do máy kém chất lượng, nhưng thực tế lại khác: rất nhiều trường hợp tiếng ồn xuất phát từ cách đặt quạt chưa đúng. Do đó cần nghiên cứu cách đặt quạt đúng để làm giảm tiếng ồn.

Quạt lắp quá sát tường, hướng gió thổi thẳng vào kết cấu thép, rung động truyền xuống khung hoặc luồng gió bị cản… tất cả đều có thể khiến nhà máy “ồn” hơn mức cần thiết. Bài viết này của IFAN sẽ đi từ những vấn đề rất thực tế trong nhà xưởng để chỉ ra cách bố trí quạt hợp lý, giúp giảm tiếng ồn rõ rệt mà không cần thay thiết bị, đồng thời gợi ý cách kết hợp quạt với hệ thống thông gió – làm mát để vừa mát, vừa êm, dễ vận hành lâu dài.

Cách đặt quạt giảm tiếng ồn: nhận diện đúng nguồn ồn trước khi bố trí

Phân loại tiếng ồn để chọn đúng “điểm xử lý” trong cách đặt quạt

• Ồn khí động (aerodynamic): tiếng rít/hú do dòng khí xoáy, thường tăng mạnh khi hút/thổi bị cản hoặc đi qua góc gấp.
• Ồn cơ khí: tiếng “lạch cạch”, “gằn” do ổ bi, lệch tâm cánh, puly–dây curoa, hoặc khe hở cánh–vỏ quá nhỏ.
• Ồn rung truyền kết cấu: rung từ quạt truyền vào sàn, khung thép, máng cáp tạo tiếng “ù” lan xa.
• Ồn cộng hưởng: xuất hiện khi tần số quay trùng tần số riêng của khung đỡ/đường ống, nghe như “đánh trống”.
• Ồn phản xạ: đặt gần tường/trần phẳng làm âm phản xạ quay lại khu vực làm việc, cảm giác ồn tăng dù công suất không đổi.
• Gợi ý đo nhanh: dùng app dB để so sánh trước/sau khi đổi vị trí; ưu tiên đánh giá theo “điểm làm việc” (vị trí người đứng).

Những lỗi bố trí khiến cách đặt quạt bị “ồn hơn dự kiến”

• Đặt quạt sát tường/sát góc làm dòng khí bị bó lại, tăng xoáy và tiếng rít.
• Hướng thổi/hút đụng vật cản (cột, kệ, máy) gây nhiễu loạn và ồn khí động.
• Treo quạt lên xà gồ mỏng hoặc khung yếu khiến rung truyền mạnh, nghe “ù” cả nhà xưởng.
• Dùng ống gió quá nhỏ hoặc giảm côn đột ngột làm tăng vận tốc gió và tăng ồn.
• Miệng hút không có khoảng “thẳng” đủ dài, khiến luồng khí vào quạt bị xoáy và phát tiếng hú.
• Lắp quạt gần khu vực cần yên tĩnh (QC, phòng cân, khu đóng gói) mà không tính đường truyền ồn.

Cách đặt quạt để giảm tiếng ồn trong nhà máy: nguyên tắc vị trí, hướng gió và khoảng cách

Cách đặt quạt theo nguyên tắc “thoáng đầu hút – êm đầu đẩy”

• Chừa khoảng trống phía hút để khí vào đều, giảm xoáy; tránh đặt miệng hút quay vào tường.
• Ưu tiên hướng gió đi dọc hành lang gió (theo chiều dài xưởng) thay vì thổi thẳng vào vật cản.
• Không để luồng gió “đập” trực diện vào vách tôn, cửa cuốn, panel vì dễ tạo tiếng dội.
• Với quạt hướng trục/ống: bố trí đoạn ống thẳng trước/sau quạt để giảm nhiễu; hạn chế co cút ngay sát quạt.
• Nếu cần cấp gió tươi, ưu tiên giải pháp có đường gió hợp lý như quạt cấp gió tươi để tránh “gió rít” do đường vào bị bó.
• Khi cần hút thải tổng, cân nhắc dùng quạt thông gió công nghiệp đúng lưu lượng để tránh chạy quá tải gây ồn.

Cách đặt quạt giảm tiếng ồn bằng quản trị khoảng cách và vùng làm việc

• Đặt quạt cách vị trí đứng làm việc một khoảng hợp lý; càng gần tai người, cảm nhận ồn càng tăng rõ.
• Tránh đặt quạt ở “tầm phản xạ” giữa hai bề mặt song song (tường–tường, trần–sàn) dễ tạo dội âm.
• Nếu bắt buộc đặt gần khu vực nhạy ồn, ưu tiên tăng số lượng quạt công suất nhỏ thay vì 1 quạt lớn chạy nhanh.
• Với quạt treo/tường, chọn điểm bắt vào kết cấu cứng; tránh bắt vào tấm tôn hoặc khung nhẹ.
• Với quạt sàn, đặt trên bệ phẳng; không đặt trên tấm kim loại rỗng dễ “khuếch đại” rung.
• Ở tuyến hút thải tròn, cân nhắc quạt thông gió dạng tròn đúng đường kính để giảm vận tốc gió và giảm ồn.

Cách đặt quạt giảm tiếng ồn: xử lý rung, bệ đỡ, ống gió và phụ kiện giảm ồn

Giảm ồn rung truyền kết cấu trong cách đặt quạt (cơ khí – lắp đặt)

• Dùng đệm cao su/giảm chấn tại chân quạt hoặc điểm treo để cắt đường truyền rung.
• Không siết cứng 100% kiểu “đóng đinh”; ưu tiên bulông có long đen, đệm chống rung đúng tải.
• Kiểm tra độ đồng trục (với truyền đai) và độ cân bằng cánh để tránh “gằn” theo vòng tua.
• Đảm bảo bệ đỡ đủ cứng; bệ yếu làm tăng biên độ rung và tạo ồn “ù” lan rộng.
• Tách rung cho đường ống bằng khớp nối mềm/canvas ở đầu vào–ra quạt ống gió.
• Bảo trì định kỳ ổ bi, siết lại liên kết; nhiều ca “ồn” chỉ vì lỏng bulông sau thời gian chạy.

Giảm ồn khí động bằng tối ưu ống gió, miệng gió và vật liệu

• Tránh thu hẹp tiết diện đột ngột; giảm côn nên êm để không tạo xoáy và tiếng rít.
• Hạn chế co 90° ngay sau quạt; nếu bắt buộc, dùng co lớn/bán kính lớn để giảm tổn thất và giảm ồn.
• Miệng gió nên có lưới/cửa gió phù hợp; lưới quá dày làm tăng cản và tăng tiếng hú.
• Nếu hệ thống ống dài, cân nhắc tiêu âm hoặc bố trí đoạn ống có lớp cách âm phù hợp tải nhiệt.
• Với tuyến gió đi qua khu vực nhạy ồn, ưu tiên dùng ống gió cách nhiệt hoặc giải pháp bọc phù hợp để giảm truyền âm và hạn chế ngưng tụ.
• Trường hợp làm mát bay hơi, bố trí đường gió hợp lý với quạt điều hòa công nghiệp hoặc quạt hơi nước công suất lớn để đạt lưu lượng lớn ở tốc độ vừa, giảm ồn.

Cách đặt quạt và cách chọn quạt theo số pha để chạy êm, đúng tải

Cách chọn quạt theo số pha: khi nào dùng quạt công suất 1 pha

• Cách chọn quạt theo số pha cần bám theo hạ tầng điện hiện hữu và chế độ vận hành (chạy liên tục hay theo ca).
• Quạt công suất 1 pha phù hợp khu vực nhỏ, tải nhẹ, điểm lắp rải rác, dễ cấp nguồn.
• Không ép 1 pha chạy tải nặng liên tục vì dễ nóng, tăng tiếng ồn cơ khí và giảm tuổi thọ.
• Với mục tiêu “êm”, ưu tiên chọn quạt 1 pha có động cơ chất lượng, ổ bi tốt và dải tốc độ phù hợp.
• Tránh dùng 1 pha lưu lượng lớn nhưng đường gió cản; quạt sẽ “gồng” và phát tiếng rít.
• Ứng dụng phù hợp: khu phụ trợ, khu đóng gói nhỏ, phòng bảo trì, điểm bổ sung gió cục bộ.

Quạt công suất 3 pha và cách đặt quạt giảm tiếng ồn khi vận hành tải lớn

• Quạt công suất 3 pha phù hợp nhà máy cần chạy bền, tải lớn, vận hành nhiều giờ với độ ổn định cao.
• 3 pha thường cho mô-men tốt hơn, giảm nguy cơ “rụng tốc” khi cản gió cao; từ đó giảm hiện tượng hú do làm việc sai điểm.
• Khi cần giảm ồn, kết hợp biến tần để giảm tốc độ trong thời điểm ít tải; giảm tốc thường giảm ồn rõ.
• Cách đặt quạt với 3 pha cần chú ý bệ móng và giảm chấn vì công suất lớn dễ truyền rung nếu lắp đặt thiếu chuẩn.
• Đặt tủ điện/biến tần ở vị trí tránh bụi và nhiệt; môi trường xấu làm điều khiển không ổn định, gây dao động tốc độ và ồn.
• Ứng dụng phù hợp: hút thải tổng, cấp gió tươi lưu lượng lớn, thông gió mái, tuyến ống dài.

IFAN gợi ý cách đặt quạt giảm tiếng ồn theo từng khu vực nhà xưởng

Đối với khu sản xuất, khu đóng gói, kho hàng

• Vẽ luồng gió chính–phụ; đặt quạt theo hướng tạo “dòng chảy” thay vì thổi đối đầu gây nhiễu.
• Chọn vị trí tránh thổi trực tiếp vào vật liệu nhẹ (màng, bao bì) để không tạo tiếng va đập.
• Khoảng cách tới trần/tường đủ để không tạo vùng xoáy; tránh đặt ngay góc nhà xưởng.
• Nếu cần làm mát diện rộng, phối hợp quạt điều hòa công nghiệp để tăng lưu lượng ở tốc độ vừa, giảm ồn tổng.
• Nếu cần bổ sung điểm mát linh hoạt, dùng máy làm mát di động để hạn chế lắp quạt quá gần người.
• Đặt lịch kiểm tra rung/siết bulông theo tuần–tháng; tránh để “rung nhỏ” kéo dài thành ồn lớn.

Đối với khu hút bụi, thông gió thải và khu vực yêu cầu an toàn

• Với hệ hút bụi, ưu tiên đặt quạt ở vị trí giảm truyền ồn về khu sản xuất; tính đường ống để giảm cút gấp.
• Khi cần xử lý bụi tổng thể, kết hợp đồng bộ với hệ thống xử lý bụi để giảm cản, tránh quạt phải chạy “gồng” gây ồn.
• Bố trí tiêu âm/đệm mềm tại điểm xuyên tường, xuyên mái để không biến kết cấu thành “loa cộng hưởng”.
• Với khu có yêu cầu PCCC/thoát nạn, cân nhắc giải pháp quạt kiểm soát cháy đúng tiêu chuẩn để vừa đảm bảo an toàn vừa kiểm soát rung.
• Đảm bảo cửa gió, louver, chụp che mưa không quá cản; cản lớn làm tăng vận tốc và phát sinh tiếng rít.
• Nếu cần tăng hiệu quả thông gió cục bộ, phối hợp quạt thông gió công nghiệp với hướng đặt đúng luồng thoát khí để giảm thời gian chạy ở tốc độ cao.

Về triển khai thực tế, IFAN là đơn vị cung cấp và thi công giải pháp làm mát – thông gió – hút bụi theo hướng “đúng tải, đúng điểm làm việc”, giúp giảm tiếng ồn ngay từ thiết kế. Cách làm hiệu quả thường là khảo sát luồng gió, đo điểm ồn, kiểm tra rung–kết cấu, rồi tối ưu vị trí lắp và phụ kiện (giảm chấn, khớp mềm, cửa gió) thay vì chỉ đổi sang quạt lớn hơn.

Kết luận

Tóm lại khi áp dụng đúng cách đặt quạt, bạn sẽ thấy tiếng rít giảm, độ rung nhỏ lại và khu vực làm việc dễ chịu hơn mà vẫn giữ được hiệu suất thông gió–làm mát. Nếu bạn cần khảo sát thực tế để chốt phương án, hãy liên hệ Nghệ Năng để được tư vấn đồng bộ từ quạt đến ống gió và hệ thống phụ trợ, gồm máy làm mát di động, quạt kiểm soát cháy, quạt điều hòa không khí, hệ thống xử lý bụi, và ống gió cách nhiệt.