Tiêu chuẩn lựa chọn Quạt thông gió cho phòng sơn hiệu quả

Trong phòng sơn, việc thông gió không chỉ để “bớt mùi” mà là yếu tố sống còn liên quan trực tiếp đến chất lượng bề mặt sơn, an toàn cháy nổ, sức khỏe công nhân và độ bền thiết bị. Chọn sai quạt thông gió cho phòng sơn có thể dẫn đến bụi sơn bám ngược, dung môi tích tụ, phát sinh tia lửa, tăng tỷ lệ lỗi và tốn chi phí vận hành về lâu dài. Bài viết này của IFAN sẽ giúp Quý khách hàng nắm nhanh các tiêu chuẩn cần kiểm tra, cách tính và chọn lưu lượng/áp suất quạt thực tế và gợi ý cấu hình hệ thống để triển khai hiệu quả trong nhà xưởng.

Tiêu chuẩn chọn quạt thông gió cho phòng sơn để đảm bảo an toàn và chất lượng

Tiêu chuẩn an toàn cháy nổ, vật liệu và lắp đặt cho quạt thông gió

• Ưu tiên quạt/motor có cấu hình phù hợp môi trường dung môi: hạn chế phát sinh tia lửa, chịu hơi hóa chất và vận hành ổn định lâu dài.
• Khu vực có nguy cơ hơi dung môi tích tụ cần xem xét yêu cầu chống cháy nổ theo phân vùng nguy hiểm (tham chiếu tiêu chuẩn nội bộ/thiết kế PCCC).
• Vỏ quạt, cánh quạt nên chọn vật liệu chống ăn mòn, chịu bám dính sơn; tránh loại dễ bám mảng gây mất cân bằng.
• Hệ thống cần nối đất đúng kỹ thuật để giảm rủi ro tĩnh điện trong môi trường có hơi dung môi.
• Không đặt motor/thiết bị điện “lộ thiên” ngay vùng khí thải đậm đặc; ưu tiên tách vùng hoặc chọn cấu hình motor phù hợp.
• Ống gió, phụ kiện nên hạn chế góc cua gấp; giảm tổn thất áp và giảm điểm bám bụi sơn.
• Cửa thăm, cửa vệ sinh đường ống là bắt buộc để bảo trì định kỳ; tránh để tích tụ sơn khô tạo nguy cơ cháy.
• Bố trí miệng hút tại vùng phát sinh (vùng phun sơn) để “bắt” hơi dung môi ngay từ nguồn, không để lan ra xưởng.

Tiêu chuẩn vận hành: lưu lượng, tốc độ gió, áp suất và độ ồn

• Ưu tiên tạo hướng gió một chiều: cấp sạch từ phía sau người sơn và hút thải về phía đối diện để tránh “đảo sơn”.
• Lưu lượng gió phải đáp ứng yêu cầu thay đổi không khí/giờ hoặc tốc độ gió tại mặt làm việc, tùy loại buồng sơn.
• Phòng sơn có lọc sàn/lọc trần thường cần quạt có áp suất tĩnh cao hơn vì tổn thất qua vật liệu lọc tăng theo thời gian.
• Thiết kế tốt cần tính đến trạng thái “lọc bẩn” để quạt vẫn đảm bảo lưu lượng tối thiểu khi vận hành thực tế.
• Kiểm soát cân bằng cấp – hút để tránh âm quá mạnh gây hút bụi từ ngoài vào hoặc dương quá gây bay mùi ra xưởng.
• Độ ồn cần được kiểm soát bằng tiêu âm/giảm chấn, đặc biệt khi đặt quạt gần khu vực làm việc.
• Vận hành ổn định nên có biến tần (VFD) để tinh chỉnh lưu lượng theo tải sơn, tiết kiệm điện và giảm ồn.
• Thực tế xưởng nên có điểm đo chênh áp qua lọc để lên lịch thay lọc, tránh “quạt vẫn chạy nhưng gió không còn”.

Cách chọn quạt thông gió cho phòng sơn đúng công suất: lưu lượng, áp suất, cấu hình

Xác định lưu lượng cần thiết theo phòng sơn (booth) và quy trình sơn

• Thu thập dữ liệu đầu vào: kích thước phòng sơn, số súng phun, loại sơn/dung môi, tần suất vận hành theo ca.
• Với buồng sơn kiểu “cross-draft” (ngang): cần lưu lượng tạo vận tốc gió ổn định qua vùng làm việc để kéo sương sơn về phía lọc.
• Với buồng sơn “down-draft” (từ trần xuống sàn): lưu lượng thường lớn hơn, yêu cầu phân phối gió đều để hạn chế bụi bám bề mặt.
• Với phòng sơn cục bộ: ưu tiên hút tại nguồn (hood/miệng hút) để giảm lưu lượng tổng nhưng hiệu quả bắt giữ cao.
• Nếu kết hợp sấy: cần tách chế độ “sơn” và “sấy” để chọn quạt và điều khiển phù hợp, tránh sai lưu lượng.
• Không lấy “cảm tính” theo mã quạt; nên chốt mục tiêu vận tốc gió tại mặt làm việc và số lần trao đổi không khí.
• Tính dự phòng hợp lý để bù suy giảm do lọc bẩn, rò rỉ ống gió và thay đổi bố trí sản phẩm trong phòng.
• Nếu chưa có bản vẽ MEP, hãy yêu cầu khảo sát hiện trường để đo đạc đường đi ống và điểm lắp quạt tối ưu.

Chọn loại quạt thông gió theo áp suất: hướng trục hay ly tâm, cấp gió tươi hay hút thải

• Quạt hướng trục phù hợp khi đường ống ngắn, trở lực thấp và cần lưu lượng lớn; lắp nhanh, chi phí đầu tư tốt.
• Quạt ly tâm phù hợp khi có lọc, ống dài, nhiều co/cút hoặc cần áp suất cao; ổn định hơn khi trở lực tăng.
• Phòng sơn có lọc nhiều cấp thường ưu tiên quạt có đường đặc tính tốt ở vùng áp cao để tránh “tụt gió”.
• Hệ hút thải nên đi kèm cơ cấu lọc sơn/than hoạt tính (tùy yêu cầu mùi/khí thải) để giảm ảnh hưởng ra môi trường.
• Hệ cấp gió tươi giúp cân bằng áp, giảm ngột ngạt, ổn định chất lượng bề mặt; nên chọn quạt cấp phù hợp với lọc gió vào.
• Có thể tham khảo giải pháp quạt cấp gió tươi để tổ chức luồng gió sạch trước khi vào phòng.
• Với yêu cầu thông gió chung nhà xưởng liên quan khu sơn, bạn có thể xem thêm quạt thông gió công nghiệp để chọn cấu hình tổng thể.
• Nếu khu vực phụ trợ (phòng thay đồ, phòng pha sơn nhỏ) cần giải pháp gọn, có thể cân nhắc quạt thông gió âm trần cho từng không gian.

Quạt thông gió cho phòng sơn: bố trí hệ thống, lọc và xử lý khí thải đi kèm

Bố trí miệng cấp – miệng hút để “bắt sương sơn” hiệu quả

• Nguyên tắc: cấp từ vùng sạch → đi qua vùng làm việc → hút về vùng bẩn; tránh thổi xoáy làm sương sơn quay ngược.
• Miệng hút nên đặt phía đối diện hướng cấp, gần vùng phát sinh; ưu tiên giải pháp hút phân tán để đều dòng.
• Không đặt cửa gió cấp thổi trực tiếp vào bề mặt đang sơn; dễ tạo “vân gió” và lỗi bề mặt.
• Kiểm soát rò rỉ phòng sơn: cửa ra vào nên có giải pháp kín, hạn chế gió tạt gây nhiễm bụi.
• Với buồng có sàn hút: kiểm tra khả năng chịu tải của lưới sàn và khả năng vệ sinh cặn sơn bên dưới.
• Với buồng trần cấp: cần lọc trần và plenum phân phối để đều gió; gió không đều sẽ tạo vùng chết.
• Đường ống nên ưu tiên tuyến ngắn, ít co; mỗi co 90 độ có thể làm tăng tổn thất và tăng bám sơn.
• Lắp giảm chấn, khớp nối mềm để hạn chế rung; bảo vệ ổ bi và giảm ồn lan truyền ra kết cấu.

Lọc sơn, xử lý mùi và quản lý bụi: đừng để quạt “gánh” thay hệ thống lọc

• Lọc sơn (paint stop) giúp giữ hạt sơn; nếu thiếu lọc, cánh quạt và ống gió bám sơn nhanh, mất cân bằng và tăng nguy cơ cháy.
• Than hoạt tính thường dùng để giảm mùi dung môi; cần tính đúng thời gian bão hòa và kế hoạch thay thế.
• Nếu quy trình có phát sinh bụi chà nhám trước/ sau sơn, nên tách hệ hút bụi để không làm bẩn phòng sơn.
• Có thể tham khảo hệ thống xử lý bụi công nghiệp để đồng bộ giải pháp cho toàn xưởng.
• Thiết kế nên có vị trí đo chênh áp qua lọc; chênh áp tăng là dấu hiệu lọc bẩn và lưu lượng đang suy giảm.
• Chọn quạt có dự phòng áp suất để duy trì lưu lượng khi lọc tăng trở lực theo thời gian.
• Nên có quy trình vệ sinh định kỳ ống gió và buồng lọc; cặn sơn tích tụ lâu ngày vừa giảm hiệu suất vừa tăng rủi ro cháy.
• Nếu xưởng có nhiều khu, chia zone thông gió giúp vận hành linh hoạt, giảm điện và giảm phát tán mùi.

Các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng quạt thông gió phòng sơn

• Đo lưu lượng/thể tích gió tại miệng cấp và miệng hút; so sánh với thiết kế và xác nhận cân bằng cấp – hút.
• Đo vận tốc gió tại vùng làm việc; đảm bảo ổn định, không có vùng xoáy, không “đẩy sơn” ngược lại sản phẩm.
• Đo chênh áp qua bộ lọc theo thời gian; xác định ngưỡng thay lọc để duy trì hiệu suất.
• Kiểm độ kín phòng sơn và rò rỉ ống gió; rò rỉ làm giảm hiệu quả và phát tán mùi ra ngoài.
• Kiểm rung và độ ồn tại vị trí làm việc; rung cao thường do mất cân bằng cánh hoặc bám sơn.
• Kiểm chiều quay, dòng điện motor và nhiệt độ ổ bi; phát hiện sớm lỗi cơ khí để tránh dừng chuyền.
• Kiểm nối đất, dây dẫn, tủ điều khiển và logic liên động (cửa, đèn, quạt, hệ lọc) để vận hành an toàn.
• Chạy thử theo 2 trạng thái: lọc mới và mô phỏng lọc bẩn (tăng trở lực) để kiểm tra “dải làm việc” của quạt.

Nghệ Năng – Đơn vị cung cấp Quạt thông gió phòng sơn chất lượng

Là đơn vị có kinh nghiệm hơn 30 năm cung cấp giải pháp làm mát trong đó có thông gió phòng sơn, : hiểu luồng gió, lọc, xử lý mùi và các điểm nhạy về an toàn dung môi. Yêu cầu báo giá theo thông số kỹ thuật: lưu lượng, áp suất, vật liệu, tiêu âm, biến tần, bảo hành và kế hoạch bảo trì. Đơn vị thi công tốt sẽ cung cấp bản vẽ layout ống gió, vị trí miệng gió và phương án cân bằng hệ thống. Ưu tiên giải pháp trọn gói để tránh “mỗi bên làm một đoạn” dẫn đến không ai chịu trách nhiệm khi gió không đạt. IFAN là đơn vị cung cấp và thi công giải pháp làm mát – thông gió – hút bụi với kinh nghiệm thực chiến nhà xưởng; có thể đồng bộ từ quạt, ống gió, tủ điều khiển đến nghiệm thu. Nếu bạn cần giải pháp thông gió cho các khu khác trong nhà máy (kho, khu đóng gói, khu phụ trợ), có thể tham khảo thêm các dòng quạt theo ứng dụng như quạt trang trại để tối ưu lưu lượng cho không gian lớn.

Khi bạn nắm rõ tiêu chí an toàn, lưu lượng – áp suất và cách bố trí luồng gió, việc chọn quạt thông gió cho phòng sơn sẽ trở nên đơn giản: gió phải đi đúng hướng, lọc phải đúng tải, và quạt phải còn “dư địa” khi lọc bẩn. Nếu bạn đang cần khảo sát nhanh để chốt cấu hình tối ưu theo mặt bằng và quy trình sơn, hãy liên hệ Nghệ Năng để được tư vấn triển khai đồng bộ, giảm rủi ro lỗi bề mặt và tối ưu điện năng. Bạn cũng có thể tham khảo thêm các giải pháp liên quan để hoàn thiện hệ HVAC – thông gió nhà xưởng: máy làm mát không khí, quạt hút bụi, quạt kiểm soát cháy, và quạt điều hòa không khí để tối ưu môi trường làm việc toàn xưởng.