Cách tính lưu lượng gió nhà xưởng – IFAN

Để nhà xưởng mát, ít mùi, ít bụi và an toàn vận hành, bài toán quan trọng nhất thường không phải “mua quạt công suất lớn”, mà là tính lưu lượng gió quạt thông gió đúng theo đặc thù sản xuất. Nếu tính thiếu, xưởng vẫn nóng – ngột ngạt – hơi/khói không thoát; nếu tính dư, chi phí đầu tư và điện năng tăng nhưng hiệu quả không tương xứng do bố trí sai đường gió. Bài viết IFAN này tập trung vào cách xác định lưu lượng theo 3 nhóm nhu cầu thực tế (đổi gió theo thể tích, thải nhiệt, kiểm soát bụi/khí), cách chọn quạt thông gió công nghiệp phù hợp (hướng trục/ly tâm) và các lỗi thiết kế thường gặp để bạn kiểm tra nhanh trước khi chốt phương án thi công.

Cách tính lưu lượng gió quạt thông gió theo thể tích xưởng và số lần trao đổi gió

Chốt dữ liệu đầu vào theo tiêu chuẩn thông gió nhà xưởng (ACH) và đặc thù sản xuất

• Đo hoặc lấy từ bản vẽ: chiều dài L, rộng W, cao H (m) để tính thể tích V = L × W × H.
• Xác định “vùng hữu dụng” nếu trần cao: chỉ lấy chiều cao làm việc (ví dụ 4–6 m) để tránh đội lưu lượng không cần thiết.
• Chọn số lần trao đổi gió/giờ (ACH) theo mức tải mùi – hơi – bụi:
  • Xưởng cơ khí nhẹ, kho: 6–10 ACH.
  • Xưởng có người tập trung, phát sinh nhiệt vừa: 10–15 ACH.
  • Xưởng có mùi/khói nhẹ, sơn – hóa chất mức thấp: 15–25 ACH (tùy quy trình và yêu cầu an toàn).
• Ưu tiên “đúng bài toán”: nếu mục tiêu chính là thải nhiệt máy móc, ACH chỉ là bước kiểm tra chéo, không phải đáp số cuối.
• Ghi nhận ràng buộc thực tế: cửa lấy gió, hướng gió ngoài trời, vị trí vách lắp quạt, khả năng làm đường ống.

Công thức nhanh: lưu lượng gió quạt thông gió = V × ACH và hệ số dự phòng

• Công thức cơ bản: Q (m³/h) = V (m³) × ACH (lần/giờ).
• Ví dụ tính nhanh:
  • Nhà xưởng 40 × 20 × 6 m ⇒ V = 4.800 m³.
  • Chọn 12 ACH ⇒ Q = 4.800 × 12 = 57.600 m³/h.
• Cộng hệ số dự phòng theo mức “tổn thất đường gió” và rò rỉ:
  • Thông gió tự do (không ống, cửa gió lớn): +5% đến +10%.
  • Có lưới, chớp, tấm làm mát, đường gió ngắn: +10% đến +20%.
  • Có ống dài, nhiều co/cút, lọc thô: +20% đến +35%.
• Chia lưu lượng theo số quạt: Q/quạt = Q tổng / N, nhưng phải kiểm tra “đường gió” có đi hết xưởng hay không.
• Nguyên tắc bố trí: hút thải một phía, cấp gió phía đối diện để tạo dòng chảy xuyên xưởng, tránh “đi tắt” ngay cửa.
• Với giải pháp quạt trần HVLS để đảo gió, có thể kết hợp tham khảo quạt trần công nghiệp nhằm giảm điểm nóng cục bộ nhưng không thay thế lưu lượng thải.

Tính lưu lượng gió quạt thông gió theo tải nhiệt: khi xưởng nóng do máy và mái tôn

Tính theo “cân bằng nhiệt” để ra lưu lượng thải nóng (ưu tiên cho xưởng sản xuất)

• Bài toán thực tế: máy móc, lò, motor, khí nén và bức xạ mái tôn làm tăng nhiệt; chỉ đổi gió theo ACH có thể không đủ.
• Thông số cần có:
  • Tổng nhiệt tỏa Q_nhiệt (kW): lấy từ nameplate máy hoặc ước tính theo công suất tiêu thụ và hiệu suất.
  • Chênh nhiệt cho phép ΔT (°C) giữa trong xưởng và ngoài trời (thường chọn 3–7°C tùy yêu cầu).
• Công thức kỹ thuật thường dùng (xấp xỉ): L (m³/s) ≈ Q_nhiệt (kW) / (1,2 × ΔT).
• Đổi đơn vị: Q (m³/h) = L × 3.600.
• Ví dụ:
  • Tổng nhiệt tỏa 120 kW, chọn ΔT = 5°C.
  • L ≈ 120 / (1,2×5) = 20 m³/s ⇒ Q ≈ 72.000 m³/h.
• Chốt nguyên tắc: lấy kết quả lớn hơn giữa “theo ACH” và “theo tải nhiệt” để đảm bảo hiệu quả làm mát.

Kết hợp giải pháp làm mát: quạt thông gió + cấp gió/máy làm mát để tăng hiệu quả

• Nếu chỉ hút mà không có đường cấp gió đủ lớn, xưởng sẽ bị “thiếu gió”, quạt hụt lưu lượng, tăng ồn.
• Với mô hình hút thải + tấm cooling pad hoặc cấp gió chủ động, có thể tham khảo máy làm mát công nghiệp để giảm nhiệt độ cảm nhận.
• Kiểm tra diện tích cửa lấy gió:
  • Tốc độ gió qua cửa lấy thường nên ở mức vừa phải để không gây gió lùa mạnh tại vị trí làm việc.
  • Thiếu diện tích lấy gió là lý do phổ biến làm “tính đúng nhưng chạy không đúng”.
• Khi cần tăng đối lưu trong vùng làm việc (dưới mái cao), có thể dùng thêm quạt công nghiệp đứng cho các khu vực cục bộ.
• Ưu tiên tạo đường gió: cấp ở vị trí sạch, thải ở vị trí nóng/bẩn (gần nguồn phát nhiệt, phía cuối hướng gió).

Lưu lượng gió quạt thông gió và lựa chọn quạt thông gió công nghiệp: hướng trục hay ly tâm

Khi nào dùng quạt hướng trục để đạt lưu lượng lớn, trở lực thấp

• Phù hợp khi thổi/hút trực tiếp qua tường, mái, lam gió; đường ống ngắn hoặc gần như không có.
• Ưu điểm chính: đạt lưu lượng gió quạt thông gió lớn với chi phí đầu tư hợp lý.
• Lưu ý kỹ thuật:
  • Kiểm tra cột áp yêu cầu; nếu có lưới dày, chớp, cooling pad… cột áp tăng, quạt có thể tụt lưu lượng.
  • Chọn đúng đường kính và tốc độ quay để cân bằng giữa ồn và lưu lượng.
  • Bố trí chống hồi lưu, tránh đặt miệng hút gần miệng cấp gây ngắn mạch gió.
• Tham khảo nhóm quạt hướng trục khi cần thông gió tổng thể nhà xưởng, kho, khu đóng gói.

Khi nào cần lưu lượng gió quạt ly tâm: có ống gió, lọc bụi, trở lực cao

• Phù hợp khi hệ thống có ống dẫn, chụp hút cục bộ, cyclone, túi lọc, cartridge filter hoặc tiêu âm.
• Điểm mấu chốt: ngoài lưu lượng, phải tính cột áp tổng (Pa) theo tổn thất ống, co/cút, van gió, thiết bị lọc.
• Nguyên tắc chọn:
  • Không chọn theo mỗi m³/h; phải đặt điểm làm việc trên đường đặc tính quạt tại cột áp thực tế.
  • Tăng cột áp thường làm giảm lưu lượng nếu chọn sai model.
• Ứng dụng điển hình:
  • Hút bụi gỗ, bụi mài, bụi xi măng, khói hàn qua chụp hút.
  • Hút khí nóng/khí thải qua ống lên cao để tránh hồi lưu vào khu vực làm việc.
• Tham khảo quạt ly tâm khi cần kiểm soát bụi/khí và yêu cầu áp suất cao hơn quạt hướng trục.

Checklist kiểm tra nhanh sau khi tính lưu lượng gió quạt thông gió để tránh sai số khi thi công

Lỗi thường gặp làm “tính đúng nhưng chạy không đạt” và cách khắc phục

• Thiếu cửa cấp gió hoặc cửa cấp quá nhỏ:
  • Khắc phục: tăng diện tích cửa/louver, bổ sung cấp gió cơ khí hoặc tấm làm mát phù hợp.
• Đặt quạt sai vị trí tạo ngắn mạch gió:
  • Khắc phục: tách rõ tuyến cấp – thải, ưu tiên thải ở điểm nóng/bẩn và cuối hướng gió.
• Không tính trở lực phụ kiện (lưới, chớp, lọc, tiêu âm):
  • Khắc phục: cộng dự phòng và kiểm tra đường đặc tính quạt tại cột áp thực tế.
• Dùng quạt hướng trục cho hệ có ống dài:
  • Khắc phục: chuyển sang quạt ly tâm hoặc thiết kế lại tuyến ống để giảm tổn thất.
• Không kiểm soát hồi lưu khí thải:
  • Khắc phục: nâng cao miệng xả, đổi hướng xả, đảm bảo khoảng cách an toàn với cửa lấy gió.

Gợi ý quy trình chốt thông số và triển khai với đơn vị uy tín (IFAN) và hạng mục liên quan

• Bước 1: khảo sát hiện trạng (nhiệt độ, mùi, bụi, vị trí nguồn phát sinh, đường điện, kết cấu treo/lắp).
• Bước 2: xác định mục tiêu chính:
  • Thông gió tổng thể theo tiêu chuẩn thông gió nhà xưởng.
  • Thải nhiệt theo tải nhiệt.
  • Hút cục bộ để kiểm soát bụi/khói.
• Bước 3: chốt lưu lượng gió quạt thông gió và cột áp (nếu có ống/lọc), sau đó chọn loại quạt phù hợp.
• Bước 4: mô phỏng đường gió thực tế bằng bố trí cấp – thải và kiểm tra diện tích lấy gió.
• Bước 5: nghiệm thu theo số đo:
  • Đo tốc độ gió tại cửa gió, đo nhiệt độ/CO/PM (nếu có) trước và sau vận hành.
  • Điều chỉnh damper/louver, cân bằng lưu lượng theo khu vực nóng.
• IFAN là đơn vị cung cấp & thi công giải pháp làm mát – thông gió – hút bụi công nghiệp theo hướng “đúng lưu lượng, đúng cột áp, đúng đường gió”, phù hợp cho chủ xưởng và nhà thầu MEP cần giải pháp trọn gói.
• Nếu phát sinh yêu cầu an toàn, có thể tích hợp quạt chuyên dụng như quạt kiểm soát cháy trong kịch bản hút khói/thoát nạn theo hồ sơ thiết kế.
• Với khu vực cần làm mát nhanh theo điểm, có thể cân nhắc thêm quạt điều hòa không khí tùy bài toán độ ẩm và điều kiện cấp gió.

Kết luận: Muốn thông gió hiệu quả, bạn cần chọn đúng phương pháp tính theo mục tiêu (đổi gió, thải nhiệt, hút cục bộ) và kiểm tra lại cửa cấp gió – trở lực – đường gió thực tế. Khi đã chốt được tính lưu lượng gió quạt thông gió đúng, việc chọn quạt hướng trục hay ly tâm sẽ rõ ràng hơn và hạn chế phát sinh chi phí do “lắp rồi mới sửa”. Nếu bạn cần đội kỹ thuật đồng hành khảo sát, lên phương án và tối ưu chi phí vận hành, có thể liên hệ Nghệ Năng để tư vấn trọn gói các hạng mục như quạt trần công nghiệp hvls, máy làm mát không khí, quạt hút bụi, quạt kiểm soát cháy và quạt điều hòa không khí để triển khai đồng bộ, đúng kỹ thuật và dễ bảo trì.