Hệ thống thông gió đạt chuẩn an toàn PCCC

Trong nhà xưởng, “thông gió” không chỉ để mát hơn hay giảm mùi, mà còn là một phần then chốt giúp kiểm soát khói, khí độc và tạo điều kiện thoát nạn khi xảy ra sự cố. Một hệ thống thông gió được thiết kế đúng từ đầu sẽ giúp giảm rủi ro, tối ưu vận hành và đặc biệt hỗ trợ an toàn PCCC theo các yêu cầu nghiệm thu. Bài viết này tập trung vào các điểm cốt lõi: cấu phần bắt buộc của hệ thống thông gió đạt chuẩn an toàn PCCC, các lỗi hay khiến hồ sơ bị “vướng”, và lộ trình triển khai thực tế để chủ đầu tư, kỹ sư MEP và đội bảo trì có thể áp dụng ngay. Nếu bạn đang chuẩn bị xây mới, cải tạo hoặc bị yêu cầu bổ sung hồ sơ PCCC, phần checklist trong bài sẽ giúp bạn tránh sai ngay từ bước thiết kế.

Nội dung chính

Hệ thống thông gió đạt chuẩn an toàn PCCC: hiểu đúng để thiết kế đúng

Vai trò của hệ thống thông gió trong an toàn PCCC tại nhà xưởng

Hệ thống thông gió hỗ trợ kiểm soát khói, giảm tích tụ khí độc, tăng khả năng quan sát và thoát nạn trong sự cố cháy.
Giảm nguy cơ tích tụ hơi dung môi, hơi dầu, khí dễ cháy tại khu vực sơn, kho hóa chất, phòng máy.
Ổn định áp suất và hướng dòng khí, hạn chế lan truyền khói sang khu vực hành lang, lối thoát hiểm.
Với tầng hầm, kho kín, phòng kỹ thuật: thông gió đúng giúp hạn chế “điểm chết” tích khói và thiếu oxy.
Trong vận hành bình thường: giảm nhiệt, ẩm, mùi giúp giảm tải cho thiết bị điện, giảm rủi ro chập cháy do quá nhiệt.
Trong nhiều công trình, hệ thống thông gió PCCC cần phối hợp tín hiệu với hệ báo cháy để tự động chuyển chế độ.

Các hạng mục thường nằm trong hệ thống thông gió PCCC

Quạt cấp, quạt hút, quạt tăng áp (tùy khu vực), có thể yêu cầu vật liệu/chứng nhận phù hợp môi trường cháy.
Ống gió, cửa gió, miệng hút, miệng thổi được bố trí để tránh hồi lưu khói và giảm tổn thất áp.
Van chặn lửa/van khói (fire damper/smoke damper) tại vị trí xuyên tường, xuyên sàn hoặc theo khoang cháy.
Cảm biến, công tắc áp suất, tủ điều khiển, liên động hệ báo cháy để chuyển trạng thái khi có sự cố.
Nguồn cấp điện ưu tiên/nguồn dự phòng theo yêu cầu công trình (đảm bảo quạt chạy khi mất điện lưới).
Hạng mục giảm rung, tiêu âm, giá treo, xuyên vách đúng kỹ thuật để tránh rò rỉ và rung lắc khi vận hành.
Thiết bị thông gió công nghiệp phù hợp có thể tham khảo tại Quạt thông gió công nghiệp để chọn dải lưu lượng/áp theo thực tế.

Hệ thống thông gió PCCC: tiêu chí kỹ thuật giúp hệ thống PCCC đạt chuẩn khi nghiệm thu

Checklist kỹ thuật để hệ thống thông gió đạt chuẩn và vận hành ổn định

Xác định đúng mục tiêu: thông gió vận hành thường xuyên hay hệ thống thông gió PCCC phục vụ hút khói/tăng áp khi sự cố.
Tính lưu lượng theo tải nhiệt, số người, phát thải, đặc thù công nghệ (hàn, sơn, ép nhựa, lò hơi).
Chọn quạt theo điểm làm việc thực tế: lưu lượng, cột áp, tổn thất ống gió, độ ồn và dự phòng tăng tải.
Bố trí đường ống hạn chế gấp khúc, tối ưu bán kính co, giảm tổn thất để tránh “quạt đủ công suất nhưng không đủ gió”.
Thiết kế vị trí lấy gió tươi tránh hút lại khí thải, tránh gần ống khói, khu hóa chất hoặc nơi có bụi nóng.
Kiểm soát rò rỉ ống gió và độ kín tại mối nối, đặc biệt các tuyến đi qua vùng yêu cầu chống cháy.
Đảm bảo khả năng bảo trì: cửa thăm ống gió, vị trí tiếp cận quạt, điểm đo áp/gió để hiệu chỉnh.
Nếu cần cấp gió tươi chủ động, có thể tham khảo Quạt cấp gió tươi để đảm bảo chất lượng không khí và áp suất.

Liên động – điều khiển – nguồn điện: điểm hay bị “vướng” khiến hệ thống PCCC đạt chuẩn khó nghiệm thu

Thiếu ma trận liên động: khi báo cháy, quạt nào chạy, quạt nào dừng, van nào đóng/mở phải rõ ràng theo từng khu vực.
Không tách chế độ vận hành thường và chế độ sự cố: dễ gây xung đột điều khiển, quạt chạy sai kịch bản.
Không kiểm soát hướng gió khi cháy: cấp/hút sai có thể làm lan khói nhanh hơn thay vì cô lập.
Thiếu tín hiệu phản hồi trạng thái (running/fault) về tủ điều khiển hoặc trung tâm giám sát.
Nguồn điện không đảm bảo ưu tiên: mất điện là quạt dừng, hệ thống mất tác dụng trong thời điểm quan trọng.
Thiếu nhãn tuyến/nhãn thiết bị: gây nhầm lẫn khi vận hành khẩn cấp và khó kiểm tra nghiệm thu.
Không chạy thử theo kịch bản: không đo lưu lượng/áp, không kiểm chứng thời gian đáp ứng của quạt và van.

Hệ thống thông gió đạt chuẩn an toàn PCCC theo từng khu vực: chọn đúng giải pháp, giảm chi phí sửa

Nhà xưởng sản xuất, kho hàng, khu vực nóng: ưu tiên dòng khí đúng và kiểm soát nhiệt

Thiết kế hệ thống thông gió theo nguyên tắc: cấp gió tươi “đủ và sạch”, hút thải “đúng điểm phát sinh”.
Khu vực nhiệt cao: ưu tiên hút mái/hút cao để kéo khí nóng ra ngoài, giảm tích tụ nhiệt trên cao.
Khu phát thải mùi/khói cục bộ: dùng chụp hút/ống nhánh để tăng hiệu quả thay vì hút tổng toàn xưởng.
Kết hợp làm mát thông gió để giảm nhiệt độ nền, hỗ trợ giảm rủi ro quá nhiệt thiết bị điện.
Nơi có bụi: cần giải pháp tách bụi/thu bụi để tránh bụi tích tụ trên động cơ, tủ điện và đường ống.
Tham khảo giải pháp thu gom – lọc tại Hệ thống xử lý bụi công nghiệp khi xưởng có mài, cắt, nghiền, phun bi.
Nếu bố trí quạt theo cụm lớn, chọn đúng dòng quạt thông gió công nghiệp để đảm bảo cột áp theo chiều dài tuyến ống.

Văn phòng, phòng kỹ thuật, trần giả: tối ưu không gian và kiểm soát cháy lan qua đường gió

Trần giả thường là nơi đi ống dày đặc: cần bố trí ống gió gọn, dễ bảo trì, tránh giao cắt với sprinkler và máng cáp.
Chọn quạt phù hợp khu vực kín, ưu tiên thiết bị dễ bảo trì và độ ồn thấp.
Có thể dùng Quạt thông gió âm trần cho khu phụ trợ, miễn là đáp ứng lưu lượng và cách ly theo khoang cháy.
Vị trí xuyên tường/sàn phải có giải pháp chặn cháy lan: van chặn lửa/van khói và biện pháp bịt kín.
Phòng điện, phòng máy: kiểm soát nhiệt và áp để giảm nguy cơ sự cố do quá nhiệt.
Khoang kỹ thuật có nhiều cáp/ống: cần hạn chế rò rỉ gió để tránh hút khói lan truyền theo trục đứng.
Khu vực có người làm việc lâu: ưu tiên cấp gió tươi ổn định để đảm bảo sức khỏe và năng suất.

Hệ thống thông gió và an toàn PCCC: quy trình triển khai nhanh gọn cho chủ xưởng và nhà thầu MEP

Lộ trình triển khai từ khảo sát đến chạy thử: làm đúng ngay từ đầu

Khảo sát hiện trạng: mặt bằng, chiều cao, nguồn nhiệt, nguồn phát thải, đường thoát nạn và phân khu chức năng.
Chốt mục tiêu: thông gió làm mát, hút thải, cấp gió tươi hay tích hợp kịch bản sự cố để tăng an toàn PCCC.
Lập phương án sơ bộ: vị trí quạt, hướng gió, tuyến ống, vị trí cửa gió và điểm xả thải.
Tính toán kỹ thuật: lưu lượng, cột áp, tổn thất ống, chọn quạt và đường kính ống tối ưu chi phí.
Triển khai shopdrawing: thể hiện rõ xuyên vách, cao độ, cửa thăm, vị trí van và hạng mục chống rung.
Thi công – nghiệm thu nội bộ: kiểm tra độ kín, độ rung, dòng điện, cân bằng gió trước khi mời nghiệm thu tổng.
Chạy thử kịch bản: đo lưu lượng/áp, kiểm tra liên động, kiểm tra trạng thái van, lập biên bản đầy đủ.
Bàn giao vận hành: hướng dẫn chế độ thường/sự cố, lịch bảo trì, danh mục vật tư dự phòng.

Chọn thiết bị và đơn vị thi công: ưu tiên đồng bộ để đạt chuẩn và dễ bảo trì

Ưu tiên đồng bộ từ thiết kế đến thi công để tránh “mỗi bên làm một kiểu”, gây khó khi kiểm tra và bảo trì.
Chọn quạt theo môi trường: nhiệt, bụi, ăn mòn; chọn động cơ phù hợp và phương án bảo vệ.
Với khu chăn nuôi/trại, thông gió lớn và liên tục: tham khảo Quạt trang trại để tối ưu lưu lượng và điện năng.
Với hệ thống có thu bụi hoặc đường ống dài cần cột áp cao: cân nhắc quạt ly tâm và cấu hình truyền động phù hợp.
Đảm bảo phụ kiện ống gió đúng chuẩn: co – cút – T – giảm – chụp che mưa, tránh làm “nghẹt” tuyến.
Chuẩn hóa hồ sơ: bản vẽ hoàn công, catalogue, biên bản test, hướng dẫn vận hành để thuận lợi khi kiểm tra.
IFAN là đơn vị cung cấp & thi công giải pháp làm mát – thông gió – hút bụi theo hướng trọn gói, giúp giảm sai lệch giữa thiết kế và lắp đặt.

Kết luận: Để giảm rủi ro và tối ưu hiệu quả đầu tư, doanh nghiệp nên tiếp cận bài toán theo hướng “đúng mục tiêu – đúng kịch bản – đúng liên động”, thay vì chỉ lắp quạt theo kinh nghiệm. Một hệ thống thông gió được thiết kế bài bản sẽ hỗ trợ kiểm soát khói, khí độc, ổn định môi trường làm việc và tăng mức an toàn PCCC trong toàn nhà xưởng. Nếu bạn cần rà soát nhanh phương án hiện hữu hoặc triển khai mới, có thể liên hệ Nghệ Năng để được tư vấn đồng bộ các hạng mục liên quan như quạt điều hòa không khí, hệ thống xử lý bụi, ống gió cách nhiệt, máy làm mát không khí, hoặc quạt hút bụi. Làm đúng ngay từ đầu sẽ tiết kiệm chi phí sửa đổi, rút ngắn tiến độ và vận hành ổn định lâu dài.