So sánh quạt hướng trục và quạt ly tâm

Nếu bạn đang phân vân Quạt hướng trục hay Quạt ly tâm phù hợp cho nhà xưởng, kho, khu vực sản xuất có nhiệt – mùi – bụi, thì câu trả lời không nằm ở “quạt nào tốt hơn”, mà nằm ở cột áp, lưu lượng, tổn thất đường ống và mục tiêu vận hành. Bài viết này đi thẳng vào kỹ thuật: cách đọc đúng nhu cầu thông gió/hút bụi, các tình huống thực tế dễ chọn sai, và cách “chốt” phương án theo các thông số mà kỹ sư MEP và đội bảo trì quan tâm. Nếu bạn từng gặp cảnh quạt chạy ồn, gió yếu, điện tăng mà không rõ vì sao, phần phân tích dưới đây sẽ giúp bạn tìm đúng điểm nghẽn.

Nên chọn Quạt hướng trục hay Quạt ly tâm theo cột áp và tổn thất hệ thống

Đọc đúng “cột áp” để tránh chọn sai Quạt hướng trục hoặc Quạt ly tâm

• Cột áp (Pa) quyết định quạt có “đẩy nổi” qua đường ống, cút, lọc, van gió hay không.
• Quạt hướng trục phù hợp khi tổn thất thấp: thổi/hút trực tiếp, đường gió ngắn, ít cút, ít thiết bị cản.
• Quạt ly tâm phù hợp khi tổn thất cao: có ống gió dài, nhiều co/cút, hộp tiêu âm, lọc bụi, cyclone, túi vải.
• Dấu hiệu chọn sai: quạt lắp xong chạy “gào” nhưng gió ra miệng rất yếu vì điểm làm việc bị đẩy về vùng lưu lượng thấp.
• Với thông gió nhà xưởng, bạn cần ước lượng tổn thất theo tuyến ống + phụ kiện, thay vì chỉ nhìn đường kính cánh quạt.
• Trường hợp “tưởng thông gió” nhưng thực tế là “hút qua hệ lọc”: nên ưu tiên Quạt ly tâm vì cần cột áp.

Ba câu hỏi kỹ thuật giúp chốt loại quạt nhanh

• Hệ thống có ống gió không, dài bao nhiêu mét và có bao nhiêu co/cút 90°?
• Hệ thống có thiết bị gây trở lực không: lưới chắn, damper, lọc, tiêu âm, chụp hút?
• Mục tiêu là thay đổi không khí (thông gió/làm mát) hay thu gom (hút mùi/hút bụi tại nguồn)?
• Nếu ưu tiên lưu lượng lớn – áp thấp: nghiêng về Quạt hướng trục.
• Nếu ưu tiên áp cao – ổn định tuyến ống: nghiêng về Quạt ly tâm.
• Nếu cần kiểm soát luồng khí theo tuyến và điểm hút: cân nhắc thiết kế ống gió + chọn Quạt ly tâm để đảm bảo dự phòng tổn thất.

So sánh quạt trục và quạt ly tâm theo hiệu suất, độ ồn, bảo trì và độ bền

So sánh quạt trục và quạt ly tâm theo vận hành thực tế

• Lưu lượng: Quạt hướng trục thường cho lưu lượng lớn ở cùng kích thước lắp đặt.
• Cột áp: Quạt ly tâm duy trì cột áp tốt khi hệ thống có trở lực biến thiên (lọc bẩn dần, thay đổi damper).
• Độ ồn: hướng trục có thể ồn hơn khi chạy tốc độ cao; ly tâm có thể “dễ xử lý tiêu âm” hơn khi đi kèm ống.
• Ổn định điểm làm việc: ly tâm ít bị “tụt gió” khi tăng trở lực; hướng trục nhạy với sai số thiết kế ống.
• Không gian lắp đặt: hướng trục gọn theo trục thổi; ly tâm cần buồng/hộp, cửa hút – cửa xả, thuận cho nối ống gió.
• Chi phí vòng đời: nếu chọn đúng, cả hai đều tối ưu; chọn sai thường kéo theo chi phí điện, độ ồn, và bảo trì tăng mạnh.

Những lỗi chọn quạt khiến hệ thống “tốn điện mà không hiệu quả”

• Dùng Quạt hướng trục cho hệ có lọc/hộp tiêu âm/ống dài khiến quạt chạy ngoài vùng hiệu suất.
• Dùng Quạt ly tâm áp quá cao cho bài toán chỉ cần thay gió trực tiếp gây lãng phí điện và tăng ồn không cần thiết.
• Không tính tổn thất cục bộ tại chụp hút, lưới chống côn trùng, cửa chớp, van một chiều.
• Bỏ qua yếu tố bụi bám cánh làm mất cân bằng động, dẫn tới rung và hư vòng bi sớm.
• Chọn sai đường kính ống: ống quá nhỏ làm tăng vận tốc, tăng tổn thất, buộc quạt phải “gánh” áp cao hơn dự kiến.
• Không kiểm soát tốc độ bằng biến tần trong hệ tải biến thiên, khiến quạt luôn chạy 100% dù chỉ cần 60–70% lưu lượng.

Quạt hướng trục nên dùng khi nào trong thông gió – làm mát nhà xưởng?

Tình huống “đúng bài” cho Quạt hướng trục (ưu tiên lưu lượng)

• Thông gió tổng thể nhà xưởng theo kiểu cấp – xả trực tiếp, ít hoặc không dùng ống gió.
• Lắp tường/vách, cửa chớp, khung panel: cần đẩy lượng gió lớn để giảm nhiệt tích tụ.
• Hút khí nóng phía trên mái hoặc khu vực trần cao khi đường đi gió ngắn và thoát trực tiếp ra ngoài.
• Kết hợp giải pháp cấp gió tươi để tạo cân bằng áp và giảm ngột ngạt, có thể tham khảo Quạt cấp gió tươi.
• Dùng cho khu vực cần thay đổi không khí nhanh như kho thành phẩm, khu đóng gói, khu vực có mùi nhẹ.
• Ứng dụng phổ biến theo hạng mục Quạt thông gió công nghiệp khi yêu cầu đơn giản, hiệu quả tức thì.

Lưu ý kỹ thuật để Quạt hướng trục chạy “đúng gió – đúng êm”

• Giữ đường gió “thẳng”: hạn chế gắn co/cút ngay sau quạt để tránh xoáy và tụt lưu lượng.
• Chừa khoảng cách hút/xả tối thiểu theo khuyến nghị nhà sản xuất để giảm nhiễu động.
• Kiểm tra cân bằng động cánh và độ đồng trục, vì rung là nguyên nhân chính gây hư bạc đạn.
• Với môi trường bụi nhẹ, cần lịch vệ sinh cánh để tránh bám bẩn làm lệch tâm.
• Nếu cần giảm ồn, ưu tiên giải pháp giảm tốc bằng biến tần thay vì “bịt bớt cửa gió”.
• Nếu lắp trong công trình dân dụng/âm trần, tham khảo nhóm Quạt thông gió dạng âm trần để tối ưu không gian.

Quạt ly tâm: Ứng dụng quạt ly tâm trong hút bụi, hút mùi và hệ thống đường ống

Ứng dụng quạt ly tâm khi hệ thống cần áp cao và kiểm soát luồng khí

• Hút bụi tại nguồn (máy cắt, chà nhám, nghiền, phối liệu) với mạng ống nhiều nhánh và cần cân bằng lưu lượng.
• Hút mùi – hơi dung môi, khí thải cục bộ, nơi cần duy trì áp suất âm ổn định tại chụp hút.
• Hệ thống có lọc (cartridge/bag filter) hoặc thiết bị xử lý trước như cyclone, tháp hấp thụ.
• Hạng mục Xử lý bụi công nghiệp thường bắt buộc dùng Quạt ly tâm do trở lực tăng dần theo thời gian.
• Ống gió dài, đi xuyên xưởng, cần áp để “kéo” qua các đoạn ống và phụ kiện.
• Khu vực cần đặt quạt trong phòng kỹ thuật và dẫn ống ra ngoài để giảm ồn trong không gian sản xuất.

Checklist chọn Quạt ly tâm đúng tải để tránh quá cỡ hoặc thiếu áp

• Xác định lưu lượng thiết kế theo số điểm hút, hệ số đồng thời, và lưu lượng tối thiểu tại mỗi chụp.
• Tính tổng tổn thất: ma sát đường ống + tổn thất cục bộ + trở lực thiết bị (lọc, cyclone, tiêu âm).
• Chọn vật liệu cánh/vỏ theo môi trường: bụi mài mòn, hơi ăn mòn, nhiệt độ cao.
• Ưu tiên cấu hình có cửa thăm và vị trí bảo trì thuận lợi để vệ sinh, cân bằng lại cánh khi bám bụi.
• Kiểm soát rung bằng đế chống rung, khớp nối mềm và cân chỉnh đồng tâm puly/coupling.
• Khi cần tối ưu điện năng, cân nhắc biến tần để bù tải theo mức bẩn của lọc và theo ca sản xuất.

Với khu vực làm mát cục bộ, nhiều nhà xưởng vẫn kết hợp quạt tuần hoàn như Quạt công nghiệp đứng để cải thiện cảm giác gió tại vị trí làm việc, song song với hệ thống thông gió/hút bụi trung tâm.

Kết luận: Chọn đúng hệ thống trước, rồi mới chốt Quạt hướng trục hay Quạt ly tâm

Trong thực tế nhà xưởng, quyết định chọn quạt nên xuất phát từ “đường đi của không khí” và mức tổn thất, không phải chỉ dựa vào công suất motor hay kích thước cánh. Nếu cần lưu lượng lớn, xả trực tiếp, ít trở lực thì Quạt hướng trục thường kinh tế và triển khai nhanh. Nếu hệ có ống gió dài, nhiều nhánh, có lọc/thiết bị xử lý, cần áp ổn định cho hút mùi – hút bụi thì Quạt ly tâm là lựa chọn an toàn về kỹ thuật và vận hành lâu dài. Nếu bạn muốn khảo sát hiện trạng và chốt giải pháp trọn gói, IFAN là đơn vị cung cấp & thi công các hệ làm mát – thông gió – hút bụi theo tiêu chí đo đạc, tính tải và tối ưu điện năng. Bạn cũng có thể liên hệ Nghệ Năng để được tư vấn mở rộng theo nhu cầu như máy làm mát di động, quạt kiểm soát cháy, quạt điều hòa không khí, hệ thống xử lý bụi, và ống gió cách nhiệt để đồng bộ hiệu quả vận hành.